જાપાન

વિકિપીડિયા થી

દુનિયામાં જાપાનનું સ્થાન

જાપાન એશિયાના પૂર્વ છેડે આવેલો દ્વિપદેશ છે. જાપાનની રાજધાની ટોક્યો છે.

જાપાન જંબુદ્વીપ (એશિયા) ખંડ મેં સ્થિત દેશ હૈ. જાપાન ચાર બડ઼ે ઔર અનેક છોટે દ્વીપોં કા એક સમૂહ હૈ. યે દ્વીપ જંબૂદ્વીપ કે પૂર્વ સમુદ્રતટ, યાનિ પ્રશાંત મહાસાગર મેં સ્થિત હૈં . ઇસકે નિકટતમ પડ઼ોસી ચીન,કોરિયા તથા રૂસ હૈં . જાપાની અપને દેશ કો નિપ્પન કહતે હૈં, જિસકા મતલબ સૂર્યનિકાસ હૈ .

જાપાન કી રાજધાની ટોક્યો હૈ, ઔર ઉસકે અન્ય બડ઼ે મહાનગર યોકોહામા, ઓસાકા ઔર ક્યોટો હૈં. ઇતિહાસ

મુખ્ય લેખ - જાપાન કા ઇતિહાસ

જાપાની લોકકથાઓં કે અનુસાર વિશ્વ કે નિર્માતા ને સૂર્ય દેવી તથા ચન્દ્ર દેવી કો ભી રચા . ફિર ઉસકા પોતા ક્યૂશૂ દ્વીપ પર આયા ઔર બાદ મેં ઉનકી સંતાન હોંશૂ દ્વીપ પર ફૈલ ગએ . હઁલાંકિ યહ લોકકથા હૈ પર ઇસમેં કુછ સચ્ચાઈ ભી નજર આતી હૈ .

[ફેરફાર કરો] પ્રાચીન કાલ

જાપાન કા પ્રથમ લિખિત સાક્ષ્ય 57 ઈસ્વી કે એક ચીની લેખ સે મિલતા હૈ . ઇસમેં એક ઐસે રાજનીતિજ્ઞ કે ચીન દૌરે કા વર્ણન હૈ જો પૂરબ કે કિસી દ્વીપ સે આયા થા . ધીરે-ધીરે દોનો દેશોં કે બીચ રાજનૈતિક ઔર સાંસ્કૃતિક સમ્બંધ સ્થાપિત હુએ . ઉસ સમય જાપાની એક બહુદૈવિક ધર્મ કા પાલન કરતે થે જિસમેં કઈ દેવતા હુઆ કરતે થે . છઠી શતાબ્દી મેં ચીન સે હોકર બૌદ્ધ ધર્મ જાપાન પહુંચા . ઇસકે બાદ પુરાને ધર્મ કો શિંતો કી સંજ્ઞા દી ગઈ જિસકા શાબ્દિક અર્થ હોતા હૈ - દેવતાઓં કા પંથ . બૌદ્ધ ધર્મ ને પુરાની માન્યતાઓં કો ખત્મ નહીં કિયા પર મુખ્ય ધર્મ બૌદ્ધ હી બના રહા . ચીન સે બૌદ્ધ ધર્મ કા આગમાન ઉસી પ્રકાર હુઆ જિસ પ્રકાર લોગ, લિખને કી પ્રણાલી (લિપિ) તથા મંદિરો કા સાંસ્કૃતિક તથા શૈક્ષણિક કાર્યોં કે લિએ ઉપયોગ .

શિંતો માન્યતાઓં કે અનુસાર જબ કોઈ રાજા મરતા હૈ તો ઉસકે બાદ કા શાસક અપના રાજધાની પહલે સે કિસી અલગ સ્થાન પર બનાએગા . બૌદ્ધ ધર્મ કે આગમન કે બાદ ઇસ માન્યતા કો ત્યાગ દિયા ગયા . 710 ઈસ્વી મેં રાજા ને નૉરા નામક એક શહર મેં અપની સ્થાયી રાજધાની બનાઈ . શતાબ્દી કે અન્ત તક ઇસે હાઇરા નામક નગર મેં સ્થાનાન્તરિત કર દિયા ગયા જિસે બાદ મેં ક્યોટો કા નામ દિયા ગયા . સન્ 910 મેં જાપાની શાસક ફૂજીવારા ને અપને આપ કો જાપાન કી રાજનૈતિક શક્તિ સે અલગ કર લિયા . ઇસકે બાદ તક જાપાન કી સત્તા કા પ્રમુખ રાજનૈતિક રૂપ સે જાપાન સે અલગ રહા . યહ અપને સમકાલીન ભારતીય, યૂરોપી તથા ઇસ્લામી ક્ષેત્રોં સે પૂરી તરહ ભિન્ન થા જહાઁ સત્તા કા પ્રમુખ હી શક્તિ કા પ્રમુખ ભી હોતા થા . ઇસ વંશ કા શાસન ગ્યારહવીં શતાબ્દી કે અન્ત તક રહા . કઈ લોગોં કી નજર મેં યહ કાલ જાપાની સભ્યતા કા સ્વર્ણકાલ થા . ચીન સે સમ્પર્ક ક્ષીણ પડ઼તા ગયા ઔર જાપાન ને અપના ખુદ કી પહચાન બનાઈ . દસવી સદી મેં બૌદ્ધ ધર્મ કા માર્ગ ચીન ઔર જાપાન મેં લોકપ્રિય હુઆ . જાપાન મે કઈ પૈગોડાઓં કા નિર્માણ હુઆ . લગભગ સભી જાપાની પૈગોડા મેં વિષમ સંખ્યા મેં તલ્લે થે .

[ફેરફાર કરો] મધ્યકાલ

મધ્યકાલ મે જાપાન મેં સામંતવાદ કા જન્મ હુઆ . જાપાની સામંતોં કો સમુરાઈ કહતે થે . જાપાની સામંતો ને કોરિયા પર દો બાર ચઢ઼ાઈ કી પર ઉન્હેં કોરિયા તથા ચીન કે મિંગ શાસકો ને હરા દિયા . સોલહવીં સદી મેં યૂરોપ કે પુર્તગાલી વ્યાપારિયોં તથા મિશનરિયોં ને જાપાન મેં પશ્ચિમી દુનિયા કે સાથ સાંસ્કૃતિક તાલમેલ કી શુરૂઆત કી .

[ફેરફાર કરો] આધુનિક કાલ

1854 મેં પ્રથમ બાર જાપાન ને પશ્ચિમી દેશોં કે સાથ વ્યાપાર સંબંધ સ્થાપિત કિયા . અપને બઢ઼તે ઔદ્યોગિક ક્ષમતા કે સંચાલન કે લિએ જાપાન કો પ્રાકૃતિક સંસાધનોં કી આવશ્યકતા પડ઼ી જિસકે લિએ ઉસને 1894-95 મે ચીન તથા 1904-1905 મેં રૂસ પર ચઢ઼ાઈ કિયા . જાપાન ને રૂસ-જાપાન યુદ્ધ મેં રૂસ કો હરા દિયા . યહ પહલી બાર હુઆ જબ કિસી એશિયાઈ રાષ્ટ્ર ને કિસી યૂરોપીય શક્તિ પર વિજય હાસિલ કી થી . જાપાન ને દ્વિતીય વિશ્વ યુદ્ધ મેં ધુરી રાષ્ટ્રોં કા સાથ દિયા પર 1945 મેં અમેરિકા દ્વારા હિરોશિમા તથા નાગાસાકી પર પરમાણુ બમ ગિરાને કે સાથ હી જાપાન ને આત્મ સમર્પણ કર દિયા .

ઇસકે બાદ સે જાપાન ને અપને આપ કો એક આર્થિક શક્તિ કે રૂપ મેં સુદૃઢ઼ કિયા ઔર અભી તકનીકી ક્ષેત્રોં મેં ઉસકા નામ અગ્રણી રાષ્ટ્રોં મેં ગિના જાતા હૈ .

[ફેરફાર કરો] ભૂગોલ

[ફેરફાર કરો] જાપાન કે વિભાગ

જાપાન કે વિભાગ

જાપાન કઈ દ્વીપોં સે બના દેશ હૈ . જાપાન કોઈ ૬૮૦૦ દ્વીપોં સે મિલકર બના હૈ . ઇનમેં સે સિર્ફ ૩૪૦ દ્વીપ ૧ વર્ગ કિલોમીટર સે બડ઼ે હૈં . જાપાન કો પ્રાયઃ ચાર બડ઼ે દ્વીપોં કા દેશ કહા જાતા હૈ . યે દ્વીપ હૈં - હોક્કાઇડો, હોન્શૂ, શિકોકૂ તથા ક્યૂશૂ . જાપાની ભૂભાગ કા 76.2 પ્રતિશત હિસ્સા પહાડ઼ોં સે ઘિરા હોને કે કારણ યહાં કૃષિ યોગ્ય ભૂમિ માત્ર 13.4 પ્રતિશત હૈ, 3.5 પ્રતિશત ક્ષેત્ર મેં પાની હૈ ઔર 4.6 પ્રતિશત ભૂમિ આવાસીય ઉપયોગ મેં હૈ . જાપાન ખાદ્યાન્નોં કે મામલે મેં આત્મનિર્ભર નહીં હૈ . ચારોં ઓર સમુદ્ર સે ઘિરા હોને કે બાવજૂદ ઇસે અપની જરુરત કી ૨૮ પ્રતિશત મછલિયાં બાહર સે મંગાની પડ઼તી હૈ .

[ફેરફાર કરો] શાસન તથા રાજનીતિ

યદ્યપિ ઐસા કહીં લિખા નહીં હૈ પર જાપાન કી રાજનૈતિક સત્તા કા પ્રમુખ રાજા હોતા હૈ . ઉસકી શક્તિયાં સીમિત હૈં . જાપાન કે સંવિધાન કે અનુસાર "રાજા દેશ તથા જનતા કી એકતા કા પ્રતિનિધિત્વ કરતા હૈ" . સંવિધાન કે અનુસાર જાપાન કી સ્વાયત્તતા કી બાગડોર જાપાન કી જનતા કે હાથોં મેં હૈ .

[ફેરફાર કરો] વિદેશ નીતિ

સૈનિક રૂપ સે અમેરિકા પર નિર્ભર જાપાન કે સમ્બન્ધ અમેરિકા સે સામાન્ય હૈ .

[ફેરફાર કરો] સેના

જાપાન કા વર્તમાન સંવિધાન ઇસે દૂસરે દેશોં પર સૈનિક અભિયાન યા ચઢ઼ાઈ કરને સે મના કરતા હૈ .

[ફેરફાર કરો] અર્થવ્યવસ્થા

એક અનુમાન કે અનુસાર જાપાન વિશ્વ કી દૂસરી સબસે બડ઼ી અર્થવ્યવસ્થા હૈ . પર જાપાન કી અર્થવ્યવસ્થા સ્થિર નહીં હૈ . યહાં કે લોગો કી ઔસત વાર્ષિક આય લગભગ ૫૦,૦૦ અમેરિકી ડૉલર હૈ જો કાફી અધિક હૈ .

[ફેરફાર કરો] વિજ્ઞાન તથા પ્રૌદ્યોગિકી

જાપાન પિછલે કુછ દશકોં સે વિજ્ઞાન કે ક્ષેત્ર મેં અગ્રણી હો ગયા હૈ .

[ફેરફાર કરો] સંસ્કૃતિ

કુછ લોગ જાપાન કા સંસ્કૃતિ કો ચીન કી સંસ્કૃતિ કા હી વિસ્તાર સમઝતે હૈં . જાપાની લોગો ને કઈ વિધાઓં મેં ચીન કી સંસ્કૃતિ કા અંધાનુકરણ કિયા હૈ . બૌદ્ધ ધર્મ યહાં ચીની તથા કોરિયાઈ ભિક્ષુઓં કે માધ્યમ સે પહુંચા . જાપાન કી સંસ્કૃતિ કી સબસે ખાસ બાત યે હૈ કિ યહાં કે લોગ અપની સંસ્કૃતિ સે બહુત લગાવ રખતે હૈં . માર્ચ કા મહીના ઉત્સવોં કા મહીના હોતા હૈ .

[ફેરફાર કરો] ધર્મ

જાપાનની 84% જનતા શિન્તો તથા બૌદ્ધ ધર્મોંનુ અનુસરણ કરે છે .

[ફેરફાર કરો] ભાષા

લગભગ 99% જનતા જાપાની ભાષા બોલે છે .

[ફેરફાર કરો] શિક્ષા

[ફેરફાર કરો] જનજીવન

અપની જાપાન યાત્રા કે બાદ નિશિકાંત ઠાકુર લિખતે હૈં - "આજ જાપાન મેં હર વ્યક્તિ કે પાસ રંગીન ટેલીવિજન હૈ, કરીબ 83 પ્રતિશત લોગોં કે પાસ કાર હૈ, 80 પ્રતિશત ઘરોં મેં એયરકંડીશન લગે હૈં, 76 પ્રતિશત લોગોં કે પાસ વીસીઆર હૈં, 91 પ્રતિશત ઘરોં મેં માઇક્રોવેવ ઓવન હૈં ઔર કરીબ 25 પ્રતિશત લોગોં કે પાસ પર્સનલ કમ્પ્યૂટર હૈં. યહ હૈ વિકાસ ઔર ઊંચે જીવન સ્તર કી એક ઝલક. આમ જાપાની સ્વભાવ સે શર્મીલા, વિનમ્ર, ઈમાનદાર, મેહનતી ઔર દેશભક્ત હોતા હૈ. યહી કારણ હૈ કિ વિકસિત દેશોં કી તુલના મેં જાપાન મેં અપરાધ દર કમ હૈ."

This geographical article is a stub. You can help by expanding it.