Genève
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Genève er den nest største byen i Sveits og ligg der elva Rhônen renn ut frå Genfersjøen (fransk: Lac Léman, men innbyggjarane i Genève liker å kalle han Lac de Genève). Byen er hovudstad i kantonen Genève. Folketalet i byen er 185 526 (2004), medrekna forstader i Sveits og Frankrike: 645 000 (2000).
Namnet på byen er på fransk Genève, tysk Genf, italiensk Ginevra og på retoromansk Genevra. På engelsk blir byen kalla Geneva.
[endre] Historie
Genava var namnet på ein av busetnadene til keltarane i Allobrogane, og namnet Genava (eller Genua) på latin dukka første gongen opp i skriftene til Julius Caesar i De Bello Gallico, mellom kommentarane hans til gallarkrigane. Namnet har truleg same opphav som det til byen Genua (moderne italiensk: Genova), som betyr "kne", dvs. "vinkel". Dette viser til byen si geografiske plassering. Etter romarane sine erobringar, vart han del av Provincia Romana. I det niande hundreåret vart han hovudstad i Bourgogne. Sjølv om burgundarane, frankarane og dei romerske keisarane striddest om Genève, vart han i praksis styrt av biskopane i byen, fram til Reformasjonen, da Genève vart ein republikk.
På grunn av arbeidet til reformatorar som Jean Calvin, vart Genève ofte kalla det protestantiske Roma. I det sekstande hundreåret vart Genève sentrum for kalvinismen; St. Peterskatedralen i gamlebyen var Jean Calvin si eiga kyrkje.
Eit av dei viktigaste tidspunkta i historia til Genève er Eskaladen. For folket i Genève er Eskaladen symbolet på uavhengigheita deira. Eskaladen markerer det siste av ein serie åtak opp gjennom det sekstande hundreåret frå Savoy, som ønskte å annektere Genève som sin hovudstad nord for Alpane. Dette siste åtaket utspelte seg natta 11.-12. desember 1602 og blir enno feira i Genève, mellom anna med skodespel med uniformerte menn, kanonar og hestar i gamlebyen.
Genève, også i dag framleis kalla kantonen og republikken Genève, vart kanton i Sveits i 1815. Den første av Genève-konvensjonane vart underskrive i 1864, for å verne om dei som vart sjuke og såra i krig.
[endre] Byen i dag
Genève er truleg den mest internasjonale byen i Europa, rundt 40% av innbyggjarane er født ikkje-sveitsarar. Mykje av dette kjem av at byen er sete for svært mange internasjonale organisasjonar. Mellom andre ligg det europeiske hovudsetet til Dei sameinte nasjonane (SN) her, og av underorganisasjonane til SN med hovudsete i byen, kan vi nemne Verdas helseorganisasjon (WHO), Den Internasjonale Arbeidarorganisasjonen (ILO), SNs høgkommisær for flyktningar (UNHCR), SNs barnefond (UNICEF) og SNs konferanse for handel og utvikling (UNCTAD).
I Genève finn vi også CERN, Verdas Handelsorganisasjon (WTO), Den Internasjonale Organisasjonen for Standardisering, Verdas Kyrkjeråd, og Den Internasjonale Raudekrossen (som vart grunnlagt av genèvaren Henri Dunant).
Verdt å sjå i Genève er Blomsterklokka, Museet for Kunst og Historie og Museet for Raudekrossen og Raude halvmåne.
Det mest kjende landemerket i Genève er imidlertid ein fontene: Jet d'Eau i Genève-sjøen kan sjåast i det meste av byen pga. den 140 meter høge vass-spruten.
Flyplassen til Genève heiter Geneva Cointrin International Airport.
