Мальдив

Чөлөөт нэвтэрхий толь, Википедиагаас

Мальдивын Бүгд Найрамдах Улс буюу Мальдив нь Энэтхэгийн далайд орших арлын улс юм. Энэтхэг болон Шри Ланкагийн баруун өмнө талд оршино.


Төрийн далбаа	сүлд

Уриа
байхгүй

Төрийн дуулал
Төрийн дуулал

Нийслэл Мале

Албан ёсны хэл(нүүд) Дивехи

Засаглал

- Ерөнхийлөгч Маумүүн Абдул Гаюүм

- Ерөнхий сайд байхгүй

Тусгаар тогтнолын үйл явдлууд

- Их Британиас 1965 оны 7 сарын 26

Газар нутаг

- Нийт 300 км² (187-д)

- Ус (%) бараг 0

Хүн ам

- 2006 оны тооцоо 298,842 (168-д)

- Нягтшил 1,105/км² (9-д)

ҮНБ 2005 оны тооцоо

- Нийт 2.569 биллион (162-д)

- 1 хүнд оногдох ҮНБ 3,900 (167-д)

ХХИ (2007 он) 0.739 (98-д) – дундаж

Мөнгөн тэмдэгт Руфия (£) (MVR)

Цагийн бүс UTC+5

Улсын домэйн нэр MV

Утасны код +960

Мальдивын нийслэл Мале

NASA-гийн сансраас авсан Мальдивын зураг

Мальдивын хүн амын өсөлтийг харуулсан график

Мальдивын далайн эрэг

[Засварлах] Нэр

Албан ёсны нэр нь ހިވެދި ގުޖޭއްރާ ޔާއްރިހޫމްޖު (дивехи хэл: латин үсэг рүү хөрвүүлбэл, Dhivehi Raajjeyge Jumhooriyyaa)

Англи хэлээрх албан ёсны нэр нь Republic of Maldives, товчоор Maldives.

Дивехи хэлээр Raajjeyge гэдэг нь "арал" гэсэн утгатай Raajje гэдэг үгэнд олон тооны -rah нөхцөл, харьяалахын тийн ялгалын -ge нөхцлийг залгаж бий болгосон үг юм. Jumhooriyyaa гэдэг нь "Бүгд Найрамдах Улс", Dhivehi гэдэг нь тус үндэстний өөрсдийгөө нэрлэдэг нэр бөгөөд "Арал дээр амьдардаг хүмүүс" гэсэн утгатай.

Англи хэлний Maldives гэдэг нь санскрит хэлээр "Арлуудын цоморлиг" гэсэн утгатай Malodheep (mAlA माला + dvIpAH द्वीपाः ) гэдэг үгнээс гаралтай гэж үздэг. Энэ нь Мальдивын шүрэн арлууд нь дээрээс харахад цагариг буюу цэцгийн цоморлиг мэт харагддагаас үүдэлтэй аж.

[Засварлах] Түүх

6-р зууны үед Цейлон буюу өнөөгийн Шри Ланкагаас буддын шашинтнууд ирж суурьшсан гэж яригддаг.
12-р зууны дунд үед арабчууд ирж исламын шашныг дэлгэрүүлсэн.
1558 онд португалчууд Малег эзлэв. (-1573)
1645, Голландын ивээлийн улс болов. (-1796)
1887, Английн ивээлд багтав.
1959, өмнөд хэсэгт нь Бүгд Найрамдах Адван Ард Улс буюу Сувадивын Нэгдсэн Бүгд Найрамдах Улс тусгаар тогтнолоо зарлажээ. (-1963)
1965 оны 7 сарын 26-нд Султанаар удирдуулсан султанатыг тунхагласан боловч 1968 оны 11 сарын 11-нд бүх нийтийн санал асуулгаар бүгд найрамдах засаглалтай болов.
1978 оны 11 сарын 11-нд анхны ерөнхийлөгч Ибрахим Насирын бүрэн эрхийн хугацаа дуусч, Маумүүн Абдул Гаюүм ерөнхийлөгч болов.
1988 оны 11 сарын 3-нд дотоодын хөрөнгөтнүүдийн хөлсөлсөн PLOTE-гийн хөлсний цэргүүд төрийн эргэлт зохион байгуулсан бөгөөд мөн өдрийн орой Энэтхэгийн арми Мальдивт нэвтэрч, төрийн эргэлтийг даржээ. Тухайн үед Мальдив нь армигүй байв.
2004, удаан хугацаанд төр барьсан ерөнхийлөгч Гаюүмийг эсэргүүцсэн сөрөг хүчний жагсаал цуглаан гаарч, онцгой байдал зарласан.
2004 оны 12 сарын 26-нд Суматра арлын газар хөдлөлтөөс үүссэн цунамигаас болж 82 иргэн нь амь үрэгджээ.

[Засварлах] Улс төр

Төрийн тэргүүн ерөнхийлөгч нь мөн засгийн газраа тэргүүлдэг (ерөнхий сайдын суудал нь 1975 оноос хойш эзгүй байгаа) Бүрэн эрхийн хугацаа нь 5 жил. Парламентаас нэр дэвшүүлж, ард түмний санал асуулгаар сонгогддог. Өмнөх сонгууль 2003 оны 10 сард болж, Маумүүн Абдул Гаюүм 6 дахь удаагаа сонгогдсон.

Парламент нь нэг танхим, 50 суудалтай бөгөөд Majlis гэж нэрлэгддэг. 50 суудлын 42-ыг нь 21 насанд хүрсэн иргэдийн сонгуулиар сонгож, үлдсэн 8-ыг нь ерөнхийлөгч томилдог байна. Бүрэн эрхийн хугацаа нь 5 жил. Эртнээс улс төрийн бүлэглэл гэсэн ойлголт байгаагүй учраас улс төрийн нам огт байдаггүй байсан ч Азид хамгийн урт хугацаанд үргэлжилж буй Гаюүмийн засаглалыг түлхэн унагаахын тулд 2003 оны 11 сарын 10-нд Мальдивын Ардчилсан Нам байгуулагджээ. Үүний эсрэг ерөнхийлөгч өөрийн дэмжигчдээс бүрдсэн Мальдивын Ардын Намыг байгуулсан байна. Түүний дараа Исламын Ардчилсан Нам болон Шударга Ёс Нам гэх мэт жижиг намууд байгуулагдаж, аажмаар олон намын систем рүү шилжиж байгаа гэж хэлж болно.

[Засварлах] Засаг захиргааны нэгж

Нийслэл Мале болон 20 Атолл (atholhu)-д хуваагдана. Нийслэл Мале нь шүрэн арлуудын голд орших Мале арал болон Вилингири арал дээр оршино. Атолл гэдэг нь "шүрэн арал" гэсэн утга бүхий англи хэлний atoll гэдэг үгнээс гаралтай. Мальдивын арлуудын 26 шүрэн арлыг 20 нэгжид хуваасан байдаг.

[Засварлах] Газарзүй

Шри Ланкагийн баруун өмнө талд Энэтхэгийн далайд байх 26 шүрэн арал болон 1,200 арлаас тогтдог бөгөөд тэдгээрийн 200 орчимд нь хүн амьдардаг. Халуун, чийглэг уур амьсгалтай.

Далайн түвшнээс дээших дундаж өндөр нь 2.4м тул дэлхийн дулаарлаас шалтгаалж далайн түвшин дээшлэх, мөн шүрэн арлын шүрнүүд хөгширч буйтай холбогдож, живэх аюулд нэрвэгдээд буй.

Өдгөө Малегийн олон улсын нисэх онгоцны буудал байрладаг Хулхуле арлын зүүн хойд талд хиймэл арал барьж буй.

[Засварлах] Эдийн засаг

Гол салбарууд нь загас агнуур болон аялал жуулчлал. Далайн эргийн наран шарлагын газар бүхий резорт арал л гэхэд 85-100 байдаг. 2001 оны 7 сард засгийн газраас "2020 визион" хэмээх, аж үйлдвэржилтийг дэмжих 20 жилийн төлөвлөгөөг баталжээ.

[Засварлах] Газар тариалан

2005 оны байдлаар хөдөө аж ахуйн салбарт 27000 орчим хүн ажиллаж буй. Улсын газар нутгийн 43.3%-ийг газар тариаланд ашигладаг. Тариалдаг гол зүйлс нь газрын самар, гадил, төмс.

[Засварлах] Загас агнуур

Загас агнуурын 5000 орчим хөлөг онгоцтой бөгөөд 2004 оны байдлаар 160 мянган тонн загас агнадаг.

[Засварлах] Уул уурхай

Мальдивт ашигт малтмал байдаггүй.

[Засварлах] Аж үйлдвэр

Улсын хэмжээнд цорын ганц үйлдвэр нь газрын самраас копра гаргаж авдаг үйлдвэх бөгөөд 2005 оны байдлаар копрагийн үйлдвэрлэлийн хэмжээ нь 2295 тонн.

[Засварлах] Аялал жуулчлал

Ерөнхийдөө нэг аралд нэг зочид буудал байдаг тул буух буудлаасаа хамаарч байрлах арлаа сонгох болно. Арал хооронд ихэвчлэн Дони гэж нэрлэгдэх модон завь ашиглагддаг. Мөн моторт завь зэргийг ашиглаж болно. Гадаадын иргэд тусгай зөвшөөрөл авахгүй бол аялал жуулчлалын бүс нутгаас бусад хэсэг рүү нэвтрэх хориотой.