Professor
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Professor (av latin profiteri, «offentleg framføre», ein som hevdar offentleg å vere ekspert) er den høgste tittel for ein person som forskar og underviser ved eit universitet eller ved andre høgskelar og vitskapelege institusjonar.
[endre] Professorar i Noreg
I det norske akademiske hierarki rangerer professorar over førsteamanuensar. For å bli professor krevst det som oftast doktorgrad og omfattande vitskapeleg publisering. Det er no svært sjeldan at ein person utan doktorgrad blir tilsett som professor.
Inntil 1985 var det som hovudregel bare eìn professor ved kvart institutt ved universiteta, og vedkommande hadde difor ein meir framtredande posisjon. Andre vitskapsmenn med tilsvarande kompetanse vart utnemnt til dosentar. Ved ein reform i 1985 vart alle dosentstillingar ved dei norske universiteta og vitskapelege høgskulane omgjort til professorat. Tittelen dosent vart i ein periode berre nytta ved dei statlege høgskulane, som i høgskuledosent. Frå 2006 er tittelen gjenopptatt som ein tittel tilsvarande professor, men med inngangsløp frå førstelektor og ei noko breiare kvalifiseringsplattform enn professor.
[endre] Professor II
Stillinga som professor II er ein vitskapelig bi-stilling (andrestilling), og rekna til å utgjere 20 % stilling. Slike stillingar brukast ofte når universitet og høgskular vil knytte til seg spesialkompetanse frå personar som har sin hovedbeskjeftigelse på anna hold. Ein professor i andrestilling kan ha hovedbeskjeftigelse som professor, forskar e.l. ved eit anna universitet eller institutt, som museumskonservator, praktisere som advokat, utøvande kunstnar m.v. Ordninga brukast framfor alt innan medisin. Dei fleste medisinprofessorar er professor II, og praktiserande lege som har sin hovedbeskjeftigelse som overlege e.l. ved universitetssykehus.
[endre] Professor emeritus
Professor emeritus er eit omgrep nytta på ein pensjonert professor. Det latinske leddet emeritus, som tyder uttjent, brukast også i andre samanstillingar, mest vanleg som biskop emeritus. I nokre land, som for eksempel i Sverige, er emeritus ein tittel som vert tildelt etter forteneste. I Noreg er bruken av emeritus-tittelen fri.
I latin er forma emeritus ein hankjønn eintalsform. Ein pensjonert kvinneleg professor har etter korrekt latinsk grammatikk tittelen professor emerita. Fleire personar (uavhengig av kjønn) med denne tittelen kan kallast professores emeriti. Det er vanleg å forkorte emeritus/emerita som em., altså professor em.
- Denne artikkelen bygger på «Professor» frå Wikipedia på bokmål, den 6. mars 2008.
