Ordstilling
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
I språktypologi refererer ordstilling den umarkerte rekkjefølgja av dei sentrale setningsledda, særleg subjekt, objekt og (finitt) verb (verbal), delvis også adverbial.
[endre] Ordstillingstypar
- SOV-språk er m.a. japansk, tyrkisk og koreansk
- SVO-språk er m.a. engelsk, fransk og swahili.
- VSO-språk er t.d. (klassisk) arabisk, irsk og hawaiisk
- VOS-språk er t.d. fijiansk og madagassisk
- OSV-språk er t.d. xavante og sardisk
- OVS-språk er t.d. hixkaryana
- Visse V2-språk, tysk og nederlandsk, er SOV-språk, men har det finitte verbet i andre posisjon i setninga i heilsetningar, slik at vi har t.d. Ich esse Apfeln / ... daß ich Apfeln esse / ich habe Apfeln gegessen.
- Dei nordgermanske språka, som t.d. norsk, er SVO-språk og V2-språk.
OS-språk, og særleg OVS-språk, er svært sjeldne, og vi veit framleis lite om syntaksen deira.
[endre] Fraseintern ordstilling
Det er mogleg å sjå to hovudtypar innafor fraseintern ordstilling, kjerneinitiale og kjernefinale fraser. Viss kjerna i ei frase blir definert som den delen som bestemmer distribusjonen til frasa, deler vi frasene inn i om kjernene kjem før eller etter komplementet sitt. Norsk har t.d. kjerneinitiale preposisjonsfraser ("Vi flyg om Oslo"), der finsk har kjernefinale postposisjonsfraser ("Me lennetään Oslon kautta").
SOV-språk har konsekvent kjernefinale fraser og har modifiserande adverbial foran frasene dei modifiserer, mens SVO-språk er meir blanda, og kan ha både kjerneinitiale og -finale fraser. Dei germanske SOV-språka som er V2-språk oppfører seg som SVO-språk.
