သန္းရ္ဝ္ဟေ(ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူးက္ရီး)
From Wikipedia
Contents |
[ပြင်ဆင်ရန်] ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူးက္ရီးသန္းေရ္ဝ္ဟ
ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူးက္ရီးသန္းေရ္ဝ္ဟ (မ္ရန္မာ၊ မေ္ဝးသက္ကရာဇ္ ၁၉၃၃ ခုန္ဟစ္၊ ဖေဖော္ဝာရီ ၂) မ္ရန္မာနုိင္ငံ၏ အုပ္ခ္ယုပ္သူဖ္ရစ္သည္။ နုိင္ငံတော္ အေးခ္ယမ္း သာယာရေးန္ဟင့္ ဖံ္ဝ.္ရဖုိး ေ ရးကောင္စီ၏ ဥက္က႒အဖ္ရစ္ ၁၉၉၂ ခုန္ဟစ္ ဧ္ရပီ ၂၃ ရက္မ္ဟစ၍ တာဝန္ယူခဲ့ရာ ယနေ့တုိင္ ဖ္ရစ္သည္။
[ပြင်ဆင်ရန်] ဘဝအစပုိင္းန္ဟင့္ အလုပ္သက္တမ္း
ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီးသန္းေရ္ဝ္ဟသည္ မန္တလေးတုိင္း၊ ကေ္ယာက္ဆည္တ္ဝင္ မေ္ဝးဖ္ဝားသည္။ စာတုိက္ဌာနတ္ဝင္ အလုပ္စတင္ခဲ့၍ အသက္ ၂ဝ တ္ဝင္ တပ္မတော္ထဲသုိ့ ဝင္ရောက္ခဲ့္ရပီး န္ဟစ္အတန္က္ရာ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ရေးဌာနတ္ဝင္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ခဲ့သည္။ ၄င္းအခ္ယိန္တ္ဝင္ အစုိးရ၏ စစ္တပ္သည္ ကရင္သောင္းက္ယန္းသူမ္ယားအား တုိက္ခုိက္ နေသည့္ကာလ ဖ္ရစ္သည္။ ၁၉၆ဝ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ ဗုိလ္က္ရီးရာထူးသုိ့ တုိး ္ရမႇင့္ခ္ရင္းခံရသည္။ ဝန္က္ရီးခ္ယုပ္ဦးနုအား ဖ္ရုတ္ခ္ယခဲ့သည့္ စစ္အာဏာသိမ္း္ရပီး ေနာက္ပုိင္း ရာထူးစဥ္လုိက္ တုိးတက္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၂ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ ဒုတိယဗုိလ္မ္ဟူး က္ရီး ္ရဖစ္ခဲ့္ရပီး၊ ၁၉၇၈ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ ဗုိလ္မ္ဟူး က္ရီး ဖ္ရစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၃ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ အနောက္တောင္တုိင္း တုိင္းမ္ဟူး ္ရဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၅ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ ဒုတိယကာက္ဝယ္ရေးဦးစီးခ္ယုပ္န္ဟင့္ ဒုတိယကာက္ဝယ္ရေး ဝန္က္ရီး ္ရဖစ္ခဲ့္ရပီး ၁၉၈၆ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ ဗုိလ္ခ္ယုပ္ဖ္ရစ္ခဲ့သည္။ အာဏာရပာတီ၏ ဗဟုိအလုပ္အမ္ဟုဆောင္အဖဲ္ဝ.ဝင္လည္း ဖ္ရစ္သည္။
[ပြင်ဆင်ရန်] နအဖ၏ ဥက္ကဌအဖ္ရစ္ ခန့္အပ္ခံရခ္ရင္း
၁၉၈၈ ခုန္ဟစ္က သေ္ဝးထ္ဝက္သံယုိဖ္ရစ္ခဲ့သည့္ အရေး ေတာ္ပုံကုိ တုံ့ပ္ရန္သည့္အနေန္ဟင့္ ဖဲ္ဝ.စည္းတည္ထောင္ခဲ့သော နုိင္ငံတော္္ရငိမ္ဝပ္ပိပ္ရားမ္ဟု တည္ဆောက္ရေးအဖဲ္ဝ.၏ အဖဲ္ဝ.ဝင္ ၂၁ ဦးတ္ဝင္ တစ္ဦးအပာအဝင္ဖ္ရစ္သည္။ ထုိအခာက အုပ္ခ္ယုပ္ခဲ့သူ ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီး စောမောင္၏ ညာလက္ရုံး ္ရဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၂ ခုန္ဟစ္ ဧ္ရပီ ၂၃ ရက္တ္ဝင္ က္ယန္းမာရေးအကေ္ရာင္း ္ရပ၍ ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီး ေစာမောင္ ရုတ္တရက္ အနားယူခဲ့္ရပီး သူ၏နေရာတ္ဝင္ ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီး သန္း ေရ္ဝ္ဟက နဝတ၏ ဥက္ကဌ၊ နုိင္ငံ့အက္ရီးအကဲ၊ ကာက္ဝယ္ရေးဌာန၏ အတ္ဝင္း ေရးမ္ဟူး န္ဟင့္ တပ္မတော္ ကာက္ဝယ္ရေးဦးစီးခ္ယုပ္အဖ္ရစ္ အစားထုိး ေနရာယူခဲ့သည္။
[ပြင်ဆင်ရန်] ဦး ေဆာင္မ္ဟုပုံစံ
ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီးသန္း ေ ရ္ဝ္ဟသည္ အစပုိင္းတ္ဝင္ သူ၏ ရ္ဟေ့ကလူထက္ ပုိမုိပေ္ယာ့ပေ္ယာင္းသည့္ သဘောကုိ ဆောင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉ဝ ပ္ရည့္န္ဟစ္ ရ္ဝေး ေကာက္ပဲ္ဝကုိ ခေ္ယမ္ဟုန္းလုိက္္ရပီးကတည္းက နေအိမ္အက္ယယ္ခ္ယုပ္ထား ္ရခင္းခံရသော ဒီမုိကရေစီခောင္း ေဆာင္ ဒော္ ေအာင္ဆန္းစုက္ရည္အား ကန့္သတ္ ပိတ္ပင္မ္ဟုမ္ယားကုိ လေ္ယ္ဟာ့ပေး္ရပီး နုိင္ငံရေးအက္ယဥ္းသားမ္ယားကုိလည္း လ္ဝ္ဟတ္ပေးခဲ့သည္။ ၁၉၈၉ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ တုိင္း ္ရပည္၏ တရားဝင္အင္ဂၤလိပ္အခော္ ဘားမားကုိ မ္ရန္မာဟု ပေ္ရာင္းလဲခဲ့သည္။ ၁၉၉၃ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ ဖ္ဝဲ.စည္းအုပ္ခ္ယုပ္ပုံအခေ္ရခံဥပဒေကုိ အသစ္ ရေးဆဲ္ဝစေခ့ဲသည္။ ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီးသန္း ေ ရ္ဝ္ဟသည္ စီးပ္ဝား ေ ရးကုိ နုိင္ငံတော္က ထိန္းခ္ယုပ္မ္ဟုအခ္ယုိ.ကုိ လ္ဝ္ဟတ္ပေးခဲ့္ရပီး အာဆီယံအဖဲ္ဝ. က္ရီးသု့ိ မ္ရန္မာနုိင္ငံ ဝင္ရောက္ရေးအား လုိလားထက္သန္ခဲ့သည္။ နုိင္ငံရေး ခ္ရစားမ္ဟုကုိ ကုိယ္တုိင္က္ရီး က္ရပ္တုိက္ဖ္ယက္္ရပီး ၁၉၉၇ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ ဝန္က္ရီးအခ္ယုိ.ကုိ အရေးယူခဲ့သည္။ ဝေဖန္ခ္ရင္းကုိ လက္မခံသူဟု ရ္ဟုမ္ရင္က္ရသော္လည္း ကမ္ဘာ့ ကက္ရ္ခေ္ရနီ အဖဲ္ဝ. (International Committee of the Red Cross) န္ဟင့္ နုိင္ငံတကာလ္ဝတ္္ရငိမ္းခ္ယမ္းသာခ္ဝင့္အဖဲ္ဝ. (Amnesty International ) တုိ့အား မ္ရန္မာနုိင္ငံသုိ့ ဝင္ရောက္ခ္ဝင့္ကုိ ပ္ရုခဲ့သည္။
သုိ့သော္ ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီးသန္း ေ ရ္ဝ္ဟသည္ တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုမ္ယား ္ရဖစ္သည့္ ကရင္န္ဟင့္ ရ္ဟမ္းလူမ္ယုိးမ္ယားအား ဆက္လက္ဖိန္ဟိပ္ခဲ့သည္။ မ္ဝတ္စလင္မ္ယား အား ဖိန္ဟိပ္ခဲ့ရာတ္ဝင္ မ္ရန္မာနုိင္ငံမေ္ရာက္ပုိင္းမ္ဟ ခန့္မ္ဟန္း ေခ္ရ လူ ၂၅ဝ,ဝဝဝ ခန့္ ဘဂၤလားဒက္ရ္ဟ္နုိင္ငံသုိ့ ဒုက္ခသည္အဖ္ရစ္ ပေ္ရးဝင္ခဲ့က္ရသည္။ ဖဲ္ဝ.စည္းပုံ အခေ္ရခံဥပဒေအသစ္မ္ဟာ ၂ဝဝ၄ ခုန္ဟစ္အထိ ကော္မီတီအဆင့္တ္ဝင္သာ ရ္ဟိနေသေး္ရပီး မပ္ရီးးဆုံးေသးေခ္ယ။ သတင္းလ္ဝတ္လပ္ခ္ဝင့္ကုိလည္း ခ္ယုပ္ခ္ယယ္္ရပီး စစ္အစုိးရအား ဆန့္က္ယင္ရေးသားသည့္ စာနယ္ဇင္းသမားမ္ယားအား ထိန္းသိမ္း ္ရခင္းကုိပာ က္ရီး က္ရပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉ဝ ခုန္ဟစ္က ဒော္ ေအာင္ဆန္းစုက္ရည္အား လ္ဝ္ဟတ္ပေးခဲ့သော္လည္း ၂ဝဝ၃ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ ပ္ရန္လည္ခ္ယုပ္နေ္ဟာင္ခဲ့သည္။ မ္ရန္မာ့စီးပ္ဝားေရးအား တင္းက္ယပ္စ္ဝာ ထိန္းခ္ယုပ္ခ္ရင္းအား လေ္ယ္ဟာ့ခ္ယပေးခဲ့သော္လည္း သူ၏ စီးပ္ဝား ေ ရးဆုိင္ရာမူမ္ယားမ္ဟာ စနစ္က္ယမူမရ္ဟိဟု ဝေဖန္ခံရလေ့ရ္ဟိသည္။ သူသည္ ထင္ရ္ဟား ေပာ္လ္ဝင္စ္ဝာ မနေပေ။ လူမ္ယားအမ္ရင္တ္ဝင္ သူသည္ မ္ဟုန္ကုတ္ကုတ္န္ဟင့္ ရ္ဟေ့တန္းထ္ဝက္ လေ့မရ္ဟိ၊ မ္ရန္မာနုိင္ငံ ဒီမုိကရေစီလမ္း ေက္ရာင္း ပော္ ရေ ာက္ရ္ဟိရေးတ္ဝင္ အဓိကအတားအဆီးအဖ္ရစ္ မ္ရင္က္ရသည္။ နုိင္ငံပုိင္သတင္းစာမ္ယားတ္ဝင္ ရုံးပိတ္ရက္န္ဟင့္ အခာက္ရီး ေန့က္ရီးမ္ယားတ္ဝင္ သဝဏ္လ္ဝ္ဟာမ္ယား ရေးပုိ့လေ့ရ္ဟိ္ရပီး သတင္ဌာနမ္ယားအား တုိက္ရုိက္ စကား ပေ္ရာခ္ရင္း မရ္ဟိပေ။
သူသည္ ခောင္း ေဆာင္ပ္ရယုဂ္သာဖ္ရစ္္ရပီး မူဝာဒမ္ယားကုိ ဝန္က္ရီးမ္ယားမ္ဟ ကုိင္တ္ဝယ္ထားသည္ဟု န္ဟစ္ပောင္းမ္ယားစ္ဝာ ယူဆခဲ့က္ရသည္။ သုိ့သော္ မက္ရာမီက သတင္းမ္ယားအရ သူသည္ အာဏာကုိ စုစည္းလ္ယက္ရ္ဟိ္ရပီး တုိင္း ္ရပည္ကုိ ကုိယ္တုိင္ထိန္းခ္ယုပ္ထား္ရပီဟု ဆုိက္ရသည္။ အနားယူရမည့္ အသက္ ၆ဝ ပ္ရည့္သော္ လည္း မနားဘဲ သူ၏ သက္တမ္းကုိ တုိး္ရမႇင့္လုိက္သည့္အတ္ဝက္ ဤရာထူးတ္ဝင္ တစ္သက္လုံး နေသ္ဝားလိမ့္မည္ဟု ယူဆနေက္ရသည္။ ဝန္က္ရီးခ္ယုပ္ ခင္ည္ဝန့္အား ဖ္ရုတ္ခ္ယသည့္ကိစ္စတ္ဝင္လည္း ပာဝင္ခဲ့သည္ဟု ရုိးစ္ဝပ္ခ္ရင္းခံရ္ရပီး ထုိကိစ္စအပ္ရီးသူ၏အာဏာမ္ဟာ ပုိမုိခုိင္မ္ရဲလာသည္။ ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီးသန္း ေ ရ္ဝ္ဟ၏ ဇနီး ဒော္ က္ရုိင္က္ရုိင္မ္ဟာ ပအုိ့ဝ္တုိင္းရင္းသူတစ္ဦး ္ရဖစ္္ရပီး၊ နုိင္ငံရေးကိစ္စတ္ဝင္ အဓိက႑မ္ဟ ပာဝင္သည္။ သူသည္ လာဘ္စားသည္ဟု အမည္ထ္ဝက္လ္ယက္ရ္ဟိ္ရပီး ၂ဝဝ၄ ခုန္ဟစ္ လူသိရ္ဟင္က္ရား လာဘ္စားမ္ဟုတ္ဝင္ ပာဝင္ခဲ့သည္။
ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီးသန္း ေ ရ္ဝ္ဟသည္ မူဝာဒမ္ယားကုိ ခ္ယမ္ဟတ္ရာတ္ဝင္ ဗေဒကိန္းခန္းမ္ယားကုိ အသုံးခ္ယသည္ဟု နာမည္ဆုိးထ္ဝက္လ္ယက္ရ္ဟိသည္။ ၂ဝဝ၅ ခုန္ဟစ္တ္ဝင္ မ္ရန္မာနုိင္ငံ၏ ္ရမုိ. ေတာ္အဖ္ရစ္ ပ္ယဥ္းမနားအနီးက နေပ္ရည္တော္သုိ့ ရန္ကုန္မ္ဟ ရ္ဝ္ဟေ့ ေပ္ရာင္းသည့္ကိစ္စတ္ဝင္ ဗေဒင္ကေ္ရာင့္ဟု ကောလာဟာလမ္ယားကဆုိသည္။ ဗုိလ္ခ္ယုပ္မ္ဟူး က္ရီး ရရ္ဟိသည့္ ဗေဒင္လမ္းည္ဝ္ဟန္ခ္ယက္အတုိင္း မ္ရန္မာနုိင္ငံအလံကုိလည္း မက္ရာမီပေ္ရာင္းလိမ့္မည္ဟု နောက္ထပ္ကောလဟလမ္ယားက ဆုိလ္ယက္ရ္ဟိသည္။
၂ဝဝ၆ ခုန္ဟစ္ မေန္ဟင့္ နုိဝင္ဘာတ္ဝင္ ကုလသမဂ္ဂ ၏ ဒုတိယအထေ္ဝထေ္ဝအတ္ဝင္း ေ ရးမ္ဟူးခ္ယုပ္ နုိင္ငံရေးရာဌာနမ္ဟူး အီဗရာဟင္ဂမ္ဘာရီန္ဟင့္ ဒော္ေအာင္ဆန္းစုက္ရည္အား နေပ္ရည္တော္တ္ဝင္ တေ္ဝ.ဆုံခ္ဝင့္ပ္ရုခဲ့သည္။
