Budaya Yahudi sekular

Dari Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas.

Sebahagian daripada siri rencana mengenai agama Yahudi

Siapakah Seorang Yahudi? · Etimologi · Budaya

Yahudi · Dasar teras Tanakh (Taurat / Nevi'im / Ketuvim) Talmud · Halakha · Hari kelepasan · Sembahyang Tatasusila · 613 Mitzvot · Adat · Midrash

Kelompok etnik Yahudi Ashkenaz · Sephard · Mizrah · Kaum hilang · Orang Samaria

Jumlah penduduk (sejarah) · Mengikut negara Israel · Amerika Syarikat · Rusia/Kesatuan Soviet · Poland Kanada · Jerman · Perancis · England Sepanyol · Amerika Latin · Iraq · Tanah Muslim Senarai Yahudi · Yahudi-Kriptik

Mazhab Yahudi · Rabai Ortodoks · Konservatif · Reformasi Ahli Pembina Semula · Liberal · Karaite · Alternatif

Bahasa Yahudi Ibrani · Yiddish · Ladino · Dzhidi Judeo-Aram · Judeo-Arab Juhuri · Krymchak · Karaim · Knaanik Judeo-Parsi · Yevanik · Zarphatik

Gerakan politik Yahudi Zionisme · Zionisme Buruh · Zionisme Am Zionisme Keagamaan · Zionisme Revisionis Bund · Kibbutzim Politik Israel · Feminisme Yahudi

Sejarah · Garis masa · Pemimpin Purba · Kuil · Usiran Babylonia Baitulmuqaddis (Dalam agama Yahudi · Garis masa) Hasmoneans · Sanhedrin · Perpecahan Farisi · Perang Yahudi-Roman Diaspora · Agama Yahudi dan Kristian · Di bawah Islam Zaman Pertengahan · Kabbalah · Hasidisme Haskalah · Pembebasan ·Holokus Aliyah · Israel (Sejarah) · Pertempuran Arab

Penindasan Yahudi Anti-Semitisme · Holokus Sejarah anti-Semitisme Anti-Semitisme baru Kotak ini: view • bincang • sunting

Budaya Yahudi Sekular merangkumi banyak fenomena yang berkait. Terutamanya, ia merupakan kebudayaan komuniti-komuniti Yahudi yang sekular, tetapi ia juga boleh merangkumi sumbangan-sumbangan kebudayaan individu-individu yang mengaitkan diri dengan orang Yahudi sekular, atau juga orang Yahudi yang warak yang bekerja di kawasan-kawasan kebudayaan yang umumnya tidak dianggap sebagai berkait dengan agama.

Justera itu, perkataan sekular dalam Budaya Yahudi Sekular tidak merujuk kepada jenis orang Yahudi tetapi sebaliknya kepada jenis budaya. Umpamanya, orang Yahudi Ortodoks yang warak yang menulis karya kesusasteraan dan muzik atau menerbitkan filem-filem dengan tema bukan agama dikatakan menyertai Budaya Yahudi Sekular, walaupun mereka bukanlah sekular pada dirinya.

Bagaimanapun, agama Yahudi membimbing pengikut-pengikutnya dalam kedua-dua amalan dan kepercayaan dan oleh itu, telah dirujuk bukan sahaja sebagai sebuah agama, tetapi juga sebagai satu "cara hidup". Oleh sebab identiti ini, agama Yahudi dan budaya Yahudi amat susah dipisahkan dengan jelas. Tambahan pula, bukan semua orang perseorangan atau semua fenomena kebudayaan boleh dikelaskan dengan mudah sebagai "sekular" atau "keagamaan".

Di banyak kawasan dan pada zaman-zaman yang berbeza, umpamanya di dunia Yunani pada zaman silam, di Eropah sebelum dan selepas Zaman Kesedaran, serta di Amerika Syarikat dan Israel kini, fenomena kebudayaan telah berkembang dengan sifat Yahudi yang kekadang tidak bersifat keagamaan. Sesetengah punca ini berasal daripada agama Yahudi pada dirinya, dengan sesetengahnya daripada interaksi orang Yahudi dengan orang-orang yang lain di sekelilingnya, dan yang lain kerana dinamik sosial dan kebudayaan di dalam komuniti yang langsung tidak berkait dengan agama pada dirinya.

[sunting] Asal Budaya Yahudi Sekular

Selama sekurang-kurangnya 2,000 tahun, tidak terdapatnya sebarang perpaduan budaya Yahudi. Orang-orang Yahudi semasa itu sentiasa terselerak sehingga menjelang abad ke-19, dengan:

• sebahagian besar orang Yahudi Ashkenazi mendiami di Eropah, khususnya di Eropah Timur;
• sebahagian besar orang Sephardi terselerak di berbagai-bagai komuniti di Afrika Utara, dan Turki, dengan komuniti-komuniti yang lebih kecil di pelbagai kawasan yang lain;
• sebahagian besar Yahudi Mizrahi terselerak di sekitar dunia Arab;
• penduduk-penduduk Yahudi yang lain terselerak di kawasan-kawasan seperti Ethiopia, Kaukasia, dan India.

(sila lihat Pembahagian etnik Yahudi.)

Banyak daripada penduduk-penduduk ini diasingkan setakatnya daripada budaya-budaya di sekelilingnya oleh ghettoisasi, undang-undang dhimma Muslim, dan sebagainya. Menjelang tahun 1931 sebelum peristiwa Holokus, 92% daripada jumlah penduduk Yahudi merupakan orang Yahudi Ashkenazi dan justera itu, banyak daripada apa yang dianggap sebagai "budaya Yahudi" sebenarnya merupakan budaya Yahudi Eropah Tengah dan Timur, serta perkembangan susulannya di Amerika Utara.

Komuniti-komuniti Yahudi Zaman Pertengahan di Eropah Timur mengembangkan trait-trait budaya yang tersendiri sejak berabad-abad lagi, tetapi mulai dari Zaman Kesedaran (dan ikutan-ikutannya dalam agama Yahudi oleh gerakan Haskalah), banyak orang Yahudi yang bertuturkan bahasa Yiddish di Eropah Timur menganggap diri sebagai segolongan etnik atau nasional yang identiti mereka tidak bergantung kepada agama. Constanin Măciucă menulis tentang "suatu semangat Yahudi yang dibeza-bezakan tetapi tidak diasingkan" yang menyelubungi kebudayaan orang Yahudi yang bertuturan bahasa Yiddish. Tanggapan ini bertambah hebat lagi apabila kebangkitan Romantisisme pada umumnya meningkatkan lagi perasaan identiti kenegaraan di seluruh Eropah. Umpamanya, ahli-ahli Bund — iaitu ahli-ahli Kesatuan Sekerja Yahudi Umum pada akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20 — umumnya tidak bersifat keagamaan, dan salah satu bekas pemimpin Bund ialah anak kepada pemeluk agama Kristian, walaupun sendiri tidak mengamalkan atau mempercayai agama Kristian. Gerakan Haskalah bergabung dengan gerakan Emansipasi Yahudi di Eropah Tengah dan Barat kuntuk mencipta suatu peluang untuk orang Yahudi memasuki masyarakat sekular.

Pada waktu yang sama, pembunuhan-pembunuhan kaum di Eropah Timur menyebabkan penghijrahan, terutamanya ke Amerika Syarikat, dengan dua juta orang pendatang Yahudi tiba di sana antara tahun-tahun 1880 dan 1920. Pada dekad 1940-an, peristiwa Holokus mengakibatkan kemusnahan sebahagian besar kaum Yahudi Eropah. Bersama-sama dengan kelahiran Israel dan perhijrahan orang Yahudi dari negara-negara Arab, perkembangan-perkembangan ini menyebabkan perganjakan taburan orang Yahudi yang lanjut. Mentakrifkan budaya sekular di kalangan mereka yang mengamalkan agama Yahudi adalah susah kerana seluruh budaya Yahudi berjalin dengan tradisi-tradisi agamanya. (Ini adalah benar khususnya bagi agama Yahudi Ortodoks). Gary Tobin, ketua Institut untuk Penyelidikan Yahudi dan Komuniti, berkata tentang budaya Yahudi tradisional:

"Pembahagian antara agama dan budaya sebenarnya tidak wujud. Setiap sifat keagamaan dipenuhi dengan kebudayaan; setiap perbuatan kebudayaan dipenuhi dengan keagamaan. Saumaah-saumaah pada dirinya merupakan pusat-pusat kebudayaan Yahudi yang unggul. Akhirnya, apakah kehidupan sebenarnya? Makanan, hubungan, pengayaan, ... Serupa juga dengan kehidupan Yahudi. Amat banyaknya tradisi-tradisi kita yang memang mengandungi aspek-aspek kebudayaan. Lihatlah Passover Seder — pada dasarnya, ia merupakan teater yang unggul. Pendidikan dan agama Yahudi yang kehilangan budaya tidaklah sebegitu menarik. ^[1]

Yaakov Malkin, Profesor Estetik dan Retorik di Universiti Tel Aviv serta juga pengasas dan pengarah akademik Kolej Meitar untuk Agama Yahudi sebagai Budaya ^[2] di Jerusalem, menulis:

"Pada hari ini, amat banyak orang Yahudi sekular mengambil bahagian dalam kegiatan-kegiatan kebudayaan Yahudi, umpamanya meraikan hari kelepasan Yahudi sebagai suatu perayaan sejarah dan semula jadi yang penuh dengan kandungan dan bentuk baru, atau menandakan peristiwa kitaran hidup seperti kelahiran, B'nai Mitzvah, perkahwinan, dan perkabungan dengan cara sekular. Mereka berkumpul untuk mengkaji topik-topik yang berkait dengan budaya Yahudi dan hubungannya dengan budaya-budaya yang lain di havurot, persatuan kebudayaan, dan saumaah sekular, dan mereka menyertai tindakan awam dan politik yang diselaraskan oleh gerakan-gerakan Yahudi sekular, seperti bekas gerakan untuk membebaskan orang Yahudi Soviet, serta gerakan-gerakan untuk memerangi pembunuhan kaum, diskriminasi, dan pemaksaan agama. Pendidikan kemanusiaan Yahudi sekular menanam nilai-nilai moral sejagat berdasarkan kesusasteraan Yahudi klasik dan kesusasteraan dunia melalui pertubuhan-pertubuhan perubahan sosial yang berhasrat untuk mencapai idaman-idaman keadilan dan kemurahan hati." ^[3]

Pada hari ini di Amerika Utara, gerakan-gerakan sekular dan kebudayaan Yahudi tergolong dalam tiga buah organisasi penaung, iaitu:

1. Persatuan untuk Agama Yahudi Kemanusiaan (SHJ)
2. Kongres Pertubuhan-pertubuhan Yahudi Sekular (CSJO)
3. Lingkungan Pekerja.

[sunting] Bahasa-bahasa

Rencana utama: Bahasa-bahasa Yahudi

Kesusasteraan dan teater Budaya Yahudi Sekular boleh dinyatakan dengan menggunakan bahasa-bahasa Yahudi, seperti bahasa Ibrani, Yiddish atau Ladino, atau bahasa-bahasa budaya di sekelilingnya, umpamanya bahasa Inggeris atau Jerman. Sebahagian besar kesusasteraan dan teater sekular dalam bahasa Yiddish bermula pada abad ke-19 dan merosot menjelang pertengahan abad ke-20. Pemulihan bahasa Ibrani di luar kegunaan liturgi sebahagian besarnya merupakan fenomena awal abad ke-20, dan amat berkait dengan Zionisme. Umumnya, akankah sesuatu komuniti Yahudi menggunakan bahasa Yahudi atau tidak sebagai bahasa utamanya bergantung kepada takat keterasingan atau asimilasi komuniti itu. Umpamanya, orang Yahudi di shtetl Poland dan Bahagian Timur Bawah New York (semasa awal abad ke-20) biasanya menuturkan bahasa Yiddish, manakala orang Yahudi terasimilasi di Jerman semasa abad ke-19 atau di Amerika Syarikat pada hari ini umumnya akan menuturkan bahasa Jerman atau bahasa Inggeris

[sunting] Lihat juga

• Agama Yahudi Kemanusiaan
• Hip hop Israel
• Holokus dalam kesenian dan kesusasteraan
• Kebudayaan Israel

[sunting] Nota dan rujukan

[sunting] Rujukan

• Sebahagian besar bahagian mengenai perbankan diambil daripada rencana "Makan Riba" di domain awam Ensiklopedia Yahudi (1901–1906). Bahagian Théodore Reinach dipetik secara bulat-bulat daripada sumber ini.
• Măciucă, Constantin, pendahuluan kepada Bercovici, Israil, O sută de ani de teatru evriesc în România ("Seratus tahun teater Yiddish/Yahudi di Romania"), edisi bahasa Romania ke-2, disemak dan diperluas oleh Constantin Măciucă. Editura Integral (imprin Editurile Universala), Bucharest (1998). ISBN 973-98272-2-5. Sila lihat rencana mengenai pengarang untk maklumat lanjut.
• Johnson, Paul (1987). A History of the Jews. New York: Harper Perennial.
• Landa, M.J. (1926). The Jew in Drama. New York: Syarikat Penerbitan Ktav (1969).
• Melamed, S.M., "The Yiddish Stage", New York Times, 27 September 1925 (X2)

[sunting] Pautan luar

Am:

• Kongres Pertubuhan-pertubuhan Yahudi Sekular
• Universiti Jerusalem Ibrani: Projek Pusat Penyelidikan Dinur tentang Sejarah Yahudi
• Pengenalan Budaya Yahudi – dengan akar umbinya berpunca daripada kedua-dua agama dan sekularisme
• Warisan Yahudi
• Pusat Peretz untuk Budaya Yahudi Sekular
• Yayasan Nasional untuk Budaya Yahudi (Amerika Syarikat)
• Pusat untuk Agama Yahudi Kebudayaan
• Tabung Kebudayaan Yahudi Amerika Latin
• Esei: Orang Yahudi dan Kehidupan Kebudayaan Fin De Siecle Vienna
• Metropolis Berlin: Orang Yahudi dan Kebudayaan Baru, 1890-1918 – pameran dalam talian

Politik dan moral:

• Agama Yahudi dan Demokrasi: Realiti

Kesusasteraan:

• Untuk kesusasteraan sekular bahasa Ibrani dalam tempoh 1743–1904, sila lihat rencana Ensiklopedia Yahudi, Kesusasteraan Ibrani Moden.
• Suara-suara Holokus – sumber pembelajaran daripada Perpustakaan British

Radio:

• Projek Radio Yiddish yang "mengkhususkan dalam penyelamatan setiap rakaman yang masih wujud dari zaman kegemilangan radio Yiddish – banyak fail RealAudio, dengan kesemuanya menggunakan keupayaan multimedia RealAudio untuk memberikan terjemahan bahasa Inggeris tertulis.

Filem:

• Ben Stein bercakap tentang unsur Yahudi yang amat besar di Hollywood
• Laman web Kesatuan Pelajar Yahudi Dunia: Ulasan An Empire of Their Own: How the Jews Invented Hollywood oleh Neal Gabler

Teater:

• Laman web Jewish-theatre: Kesemua tentang Teater Yahudi – laman web yang terperinci tentang berbagai-bagai bentuk teater Yahudi
• Penyeksaan Daya Cipta: Orang Yahudi, Muzik, dan Vienna – rencana tentang penggubah-penggubah opereta Yahudi di Vienna
  • Laman web MyJewishLearning.com – sumber tentang sumbangan Yahudi kepada lakonan muzikal Broadway
  • Broadway membantu orang Yahudi diterima, penyelidik berkata
  • Ulasan buku Making Americans:Jews and the Broadway Musical
  • Mencari-cari Budaya Yahudi Amerika
  • A Jewish Street Called Broadway – esei oleh Samantha M. Shapiro di Majalah Hadassah
• Ensiklopedia Yahudi: Drama Ibrani
• Sejarah Teater Israel

[sunting] b

Muzik:

• Tentang asal Ibrani untuk Dikir Gregory – esei oleh Kevin J. Symonds, penuntut siswazah Teologi Katolik
• Muzik Barok Yahudi – wawacana mengenai Salamone Rossi
  • Esei: Salamone Rossi Hebreo – muzik Yahudi pada Zaman Pembaharuan Itali
• David Conway: Orang Yahudi dalam muzik Eropah, 1780-1850
• Mempergunakan La Juive untuk mengajar Kemanusiaan – bahan pengajaran untuk karya Halevy, termasuk ulasan tentang perhubungan para penggubah Yahudi dengan Opera Agung Perancis
• Penggubah dan Pelakon Yahudi – esei oleh George Jochnowitz
• Berkaitan dengan Kajian Kes tentang Budaya Yahudi Sekular
  • Di tengah-tengah banyak orang - sesetengah penggubah Yahudi abad ke-19 dan sifat Yahudi mereka – rencana oleh David Conway
  • Gustav Mahler dan Krisis Identiti Yahudi
  • Laman web PBS: Dari Shtetl ke Swing – cerita tentang pengaruh saling antara muzik Yahudi dengan muzik Amerika-Afrika yang memberikan suara kepada sebuah Amerika berbilang budaya yang baru
  • Panduan Guru untuk Holokus: Muzik "Degenerat"
• Orang Yahudi & Jazz
• Laman web Jewsrock – laman web untuk "sebuah kumpulan bukan untung yang mengkhususkan dalam penerangan setakat persamaan antara rock 'n roll dan budaya Yahudi" [1].
• "Seluruh perhatian tertumpu pada Anak-anak Pentas Yahudi Hip-Hop" – rencana tentang penari-penari rap Yahudi di Jurnal Yahudi Los Angeles.

[sunting] c

Kesenian:

• Sejarah Ringkas Kesenian Yahudi – oleh Roza Bieliauskiene dan Felix Tarm
• Sejarah Ringkas Kesenian Yahudi – oleh Rabai Jessica Spitalnic Brockman
• Penyataan Yahudi dalam Seni Halus Abad Ke-20
• Ulasan Pameran "Kemunculan Pelukis-pelukis Yahudi di Eropah Abad Ke-19" di Muzium Yahudi New York
• Laman web Hadassah: "Dari Permulaannya Seni Yahudi" – esei oleh Amy Klein
• Laman web Jewish Post: Pengenalan Sejarah Seni Israel - Bagaimana Mentakrifkan Seni Yahudi? - Siapakah Pelukis Yahudi dan Siapakah Bukan?
• Laman web Forward: Meraikan Revolusi Mata di Bandaraya Cahaya – rencana mengenai pelukis-pelukis Yahudi tentang Montparnasse
• "Bagaimana Orang Yahudi Mencipta Industri Buku Komik" – esei oleh Arie Kaplan

Tarian:

• Tarian-tarian Yiddish, Klezmer, Ashkenazic atau 'shtetl'
• Tarian Israel   Sejarah Tarian Israel

Masakan:

• Laman web Ensiklopedia Yahudi: "Masakan" – memberikan maklumat lanjut tentang makanan Yahudi