Dyw
Dhyworth Wikipedia, an godhoniador rydh
Dyw (poken Dew yn KU; Du yn fenowgh yn dornskrifow hengovek) yw an hanow a nerth dres natur yn lies kryjyans. Ha skrifys gans lytherenn veur, 'Dyw' a styry Unn nerth dres oll, herwydh usadow; gans lytherenn vyghan, 'dyw' ha 'dywes' a styr onan a nebes nerthow dres natur. Gnas Dyw, po an dhywow, yw an govynn chyf a dhivinita, ha kryjyansow divers a dhysk tybyansow dihaval yn hy hever. Yma niver a welyow possybyl a-is:
- Lies dyw. Divers yw furvow, henwyn, ha gnasow an dywow, ha kenedhlow a wordh dywow dhihaval. Byttegyns, y hyllir aswonn dyw pobel arall avel furv dyw y bobel y honan. Rag ensampel, y'n interpretatio Romana an Romanyon a gryjya aswonn Visucios (dyw Keltek) avel Vergher, Osiris (dyw diworth Ejyp) avel V-Bacchus, ha Teshub (dyw Anatolek) avel Yow. Yma Shinto, Neo-Paganyeth, Vodoun ha kryjyansow koth pals ow tyska ytho liesdywyeth.
- Unn Dyw, a-les diworth an unyvers. Dyw a greatyas an Norvys, mes nyns ober va ynno hwath. Nyns usi Dyw yn furv denel vydh. Ytho y tysk Deistyeth.
- Unn Dyw, a-les diworth an unyvers mes ow tewana an unyvers. Dyw yw an kreatour ollgalloesek, heb finwedh, hag yma hwath ow kul oberow y'n bys ma. War-lergh an Eglos Katholik Romanek, Dyw a via sempel dres finwedh ha bos nevra a-bys. Yma moyha theistyon ow krysi bos Dyw ow kodhvos oll ha leun a dha-ober ha truedh. Yndella y tysk an kryjyansow Abrahamek (Kristoneth, Islam, ha Yedhoweth) dre vras. Yma'n skolyow Hindou dvayta ha vishtadvayta ow pregowtha tybyansow haval (h.y. Vishnou po Shiva yw an Dyw unnik).
- Unn Dyw ow tewana an unyvers. Yma'n skol Hindou advayta (an brassa skol) ow pregowtha yndella. Yma Dyw dres an bys, hag enev pub huni yw rann a enev Unnik (atman/Brahman).
- Unn Dyw – hag yw an unyvers. Yma vershyons mystek war an kryjyansow Abrahamek (Kabbalah, Soufieth, an Eglos Katholik Livrel) ow pregowtha yndella, warbarth gans Daoisteth ha nebes furvow war Vouddhisteth, Hindoueth, h.e.
Yma moyha kredoryon ow kryji ynwedh yn nerthow spyrysek erell, le ages Dyw po dywow – eledh, sens, djinn, dyowlow, devas, les-dhywow, spyrysyon hengeughyon, h.e.
[chanjya] Henwyn
Etymologyl an ger Kernewek Dyw yw an wreydhenn Eyndo-Europek *dyēus. Y hyllir kavoes an kethsam wreydhenn y'n geryow Latin (deus ha Iouis), Grew (Ζεύς/Zeus ha Δίας/Dias), Iwerdhonek (dia), Germanek (Hen Norgaghek Týr).
Yma yethow ha kryjyansow dihaval owth usya geryow divers rag Dyw. Yn Islam, hanow Dyw yw Allah/الله, ger Arabek ow styrya 'An Dyw (unnik)'. Hanow hengovek Kristyon yw Yehovah, ha dallathas gans an wreydhenn Ebrow YHWH/יהוה, redys adonai (ow Arloedh). Yn Hindoueth, Brahma po Brahman/ब्रह्म yw hanow a enev an unyvers.
