Sudan
Frá Wikipedia, hin frælsa alfrøðin
|
|||
| Tjóðarmotto: <<Al-Nasr Lana>> | |||
| Tjóðsangur: <<We are the Army of God and of Our Land>> | |||
 |
|||
| Alment mál | Arábiskt | ||
| Høvuðsstaður | Khartoum | ||
| Presidentur | Omar Hassan al-Bashir | ||
| Visepresidentur | Salva Kiir | ||
| Fullveldi | 1. januar 1956 (frá Egyptaland og Bretland) |
||
| Vídd - tilsamans - vøtn (%) |
2,505,813 km² 6 % |
||
| Íbúgvar - tilsamans 2007 - tættleiki |
39 992 490 14/km² |
||
| Gjaldoyra | Sudanskur dinarur (SDG) | ||
| Tíðarzona | UTC +3 | ||
| Alnet økisnavn | .sd | ||
| Telefonkota | +249 |
||
| Spenningur | |||
Sudan (arábiskt; جمهورية السودان) er størsta land í Afrika, men tað er av fátækastu og minst mentu londum í heiminum. Stórir landspartar í Sudan hava verið meint raktir av turki og hungursneyð seinastu árini.
Innihaldsyvirlit |
[rætta] Fólkið
Fyri norðan er fólkið muslimskt og talar arábiskt, í miðjum landi og fyri sunnan búgva mong fólkasløg, ið tala afrikonsk mál og hava ymsar afrikanskar átrúnaðir, nøkur eru eisini kristin. Stríð ímillum fólkið fyri norðan og sunnan hevur verið atvold til drúgvt borgarakríggj. Stórur munur er á, hvussu fólkið livir í arábiska Norður-Sudan og afrikanska Suður-Sudan. Mál, átrúnaðir, siðir og húsabygging eru púra ólik. Nubiar fyri norðan byggja ferhyrnd hús úr sólturkaðum tigulsteini við flatari tekju. Nubanar, bøndur í hálendinum í Mið-Sudan, byggja rundar smáttur av træstreyrum, grasi og hirsuhálmi, tekjan er strýtuskapað.
Mong ættarfólk lívbjarga sær við at halda dýr og eru alsamt á ferð eftir nýggjum beitilendi. Fleiri dýr, maður eigur, mætari og virðingarverdari er hann ímillum ættarfólkið. Borgarakríggið hevur volt flakkfólkinum miklan skaða, nógv beitilendi er farið fyri einki, og gomlu ferðaleiðirnar eru stongdar. Dinkaflakkfólkið, eystan fyri Nilá, livir av at halda neyt.
Síðan Sudan gjørdist sjálvstøðugt ríki í 1956, hevur muslimska stjórnin í Khartoum roynt at noyða fólkið í landinum at taka við islam.
Hetta hevur elvt til borgarakríggj og hungursneyð.
[rætta] Búskapur
Meginparturin av fólkinum býr fram við Nilá og veitir vatn úr ánni á akrarnar. Tveir triðingar av fólkinum liva av landbúnaði, høvuðsgrøði er bummull, jarðnøtir, arábagummi, hirsa og dadlur. Myndugleikarnir hava sett í verk stóra vanveitingarverkætlan til tess at menna landbúnaðin.
[rætta] Landafrøði
Nilá rennur ígjøgnum landið, og mesta fólkið býr í fruktagóða lendinum fram við ánni. Steinoyðimørk er fyri norðan og mýrilendi fyri sunnan. Stórir landspartar í Sudan eru alt ov turrir til, at fólk kann búgva har, og ónýtiligir sum dyrkilendi. Stór akurlendi eru oyðiløgd í borgarakrígnum.
