Avstralia
Frá Wikipedia, hin frælsa alfrøðin
|
|||
| Tjóðarmotto: Onki (tíðliga: «Advance Australia») | |||
| Tjóðsangur: <<Advance Australia Fair>> | |||
 |
|||
| Alment mál | Enskt | ||
| Høvuðsstaður | Canberra | ||
| Drotning | Elisabeth II | ||
| Løgmaður | John Howard | ||
| Fullveldi | 1. januar 1901 | ||
| Vídd - tilsamans - vøtn (%) |
7 692 030 km² 1 % |
||
| Íbúgvar - tilsamans 2007 - tættleiki |
20 817 000 2,6/km² |
||
| Gjaldoyra | Avstralskt dollar (AUD) | ||
| Tíðarzona | UTC +8 til +11 | ||
| Alnet økisnavn | .au | ||
| Telefonkota | +61 |
||
| Spenningur | |||
Avstralia (Enskt: Commonwealth Of Australia ella Australia) er eitt land í Oceania í Kyrrahavinum. Høvuðsstaður er Canberra, londinum hevur umleið 20 mió íbúgvar og høvuðsmálið er enskt. Størsti býurin er Sydney við 4,5 mió íbúgvar. Landið er stórt, næstan líka stórt sum Brasil. Har er lítið avfall, og tveir triðingar av landinum eru oyðimørk. Meginparturin av fólkinum býr í stórum býum við strondina. Norðan Torressund, bara 75 fjórðingar úr Avstralia, er Papua Nýguinea.
Innihaldsyvirlit |
[rætta] Søga
Fyri góðum 200 árum síðan búði bara upprunafólk, aboriginar, í Avstralia.
Í 1770 sigldi bretski rannsóknarfarin James Cook inn í Botanyflógva og lýsti nýfunna landið sum breskt land. Í 1901 gjørdist Avstralia slálvstøðgut samveldisríki. Mangir tilflytarar komu higar; Teir fyrstu úr Bretlandi og øðrum londum í Evropa, men seinni eisini úr Ásia. Øll hava tey verið við til at skapa fjølbroyttu mentanina í hesum ovurstóra landi. Ull, hveiti og steinsløg sum t.d. jarnmálmur, kol og kopar hava gjørt Avstralia til múgvandi land, og flestu fólk hava góð lívskor.
Orðið aborigin merkir ,,úr upphavi”, og upprunafólkið sigur seg hava búð í Avstralia, síðan heimurin varð til. Tey lagaðu seg eftir náttúruni, sum var teimun alkunnug: Konufólkini savnaðu frukt, nøtir og ormverur, og menninir veiddu dýr - kenguru og posabjørn. Grundarlagið undir mentan teirra er dreymatíðin, tíðin tá ið heimurin og alt livandi vórðu skapað.
[rætta] Fíggjarliga støðan
Avstralia er eitt land, sum er sera fíggjarliga framkomið, sum er av tí, at atgongd er til nógvar ressursir. Mineralir, petroleum, kol og gull er tað, sum útflutt verður mest av, og landið framleiðir 95% av verðins opalum. Avstralia framleiðir eisini mest av ull útflytir mest neytakjøt. Í landinum eru 140 miljónir seyðir og 24 miljónir neyt. Mest handilssamband hava avstraliubúgvar við Japan, og teir hava fríhandilsavtalu við USA. Tey seinastu árini er turisman eisini farin at geva nógvan pening av sær.
[rætta] Landafrøði
Turrasti heimspartur, har fólk býr, er Avstralia – og eisini flatasti og har jørðin gevur minst av sær. Bara í landssynningshorninum er liviligt í veðrinum, og flest fólk búgva har, har tað eisini er subtropiskt. Í norðurparturin av landinum er tropiskt veður, og har veksur skógur, regnskógur, landslag við slættum, mangrovublotar og oyðimørk. Veðurlagið ávirkast sera nógv av havstreymum, og serliga fyribrigdinum El Niño, sum ger so tað stundum er turkur, og av tropiskum lágtrýstsstreymum, sum gera syklonir har norðuri í landinum. Verðins størsta korallriv, Korallrivið Mikla, gongur 2000 km eftir landnyrðingssjóvarmálanum. Verðins størsti monolittur, Mount Augustus, liggur í vesturavstralia.
Hægsti depil er Koscluskofjall, sum er 2229 m.
| Stað | Høvuðsstaður | Íbúgvar | |
|---|---|---|---|
| 1 | New South Wales | Sydney | 6 817 100 |
| 2 | Viktoria | Melbourne | 5 110 500 |
| 3 | Queensland | Brisbane | 4 164 590 |
| 4 | Vestur Avstralia | Perth | 2 050 900 |
| 5 | Suður Avstralia | Adelaide | 1 558 200 |
| 6 | Tasmania | Hobart | 489 600 |
| 7 | Norður Land | Darwin | 207 700 |
| Avstralia | Canberra | 20 398 590 |
